ویتیلیگو که با نام‌های پیسی، برص و لک‌وپیس نیز شناخته می‌شود، یک بیماری است که به علت کمبود رنگدانه در پوست، باعث بروز لکه‌های سفیدرنگ روی پوست می‌شود. این لکه‌های سفیدرنگ ممکن است به طور غیرمنظم در هر قسمتی از بدن ظاهر شوند. به دلیل تفاوت رنگ لکه‌های سفید با رنگ پوست، این بیماری در افرادی با پوست تیره‌تر بیشتر مشاهده می‌شود. هر فردی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. بیماری ویتیلیگو حدود 1 تا 2 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر پوست، این بیماری می‌تواند غشاهای مخاطی بدن و شبکیه چشم را نیز درگیر کند. موهایی که در نواحی مبتلا به ویتیلیگو رشد می‌کنند، همچنین ممکن است سفید باشند. هرچند تاکنون درمان کاملی برای بیماری ویتیلیگو یا برص وجود ندارد، اما با استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئید، تابش فرابنفش (UV) و برخی درمان‌های دیگر، می‌توان ظاهر پوست بیمارانی که به شدت مبتلا به ویتیلیگو هستند را بهبود بخشید.
اگر به پیسی یا برص مبتلا هستید، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید. این کار به شما کمک می‌کند بیشتر در مورد بیماری خود اطلاعات کسب کنید و شرایط بیماری پوستی خود را به خوبی درک کرده و آن را بپذیرید. اگر از مشکلات اجتماعی، روحی و احساسی ناشی از بیماری لک‌وپیس (برص) رنج می‌برید، می‌توانید روش‌های درمانی موجود را برای بهبود ظاهر پوست خود،امتحان کنید. متخصصین ما در کلینیک زیبایی رازی، بیماری شما را یا داروهای تجویزی موضعی و انواع روش‌های تراپی مختلف درمان می‌کنند. در موارد بسیار شدید شما حتی می‌توانید از مزایای جراحی پوست بهره‌مند شوید. برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی برای بیماری پیسی و برص می‌توانید با شماره‌های 02188333259–02188334029 تماس حاصل نمایید. همکاران ما در کلینیک برای ارائه خدمات مشاوره یا جهت رزرو نوبت شما را راهنمایی خواهند کرد.
علل پیسی
در پوست سلول‌هایی به نام ملانوسیت قرار دارند که رنگدانه‌هایی به نام ملانین تولید می‌کنند. این رنگدانه‌ها به پوست، مو و چشمان ما رنگ می‌دهند. در صورتی که سلول‌های ملانوسیت از بین بروند، پوست کاملاً سفید می‌شود و بیماری برص ایجاد می‌شود. علت از بین رفتن ملانوسیت‌ها در نواحی مختلف بدن هنوز به درستی مشخص نیست و البته ممکن است از بین رفتن این سلول‌ها بر اثر بیماری خود ایمنی باشد (حمله سیستم ایمنی بدن به خود بدن). افرادی که دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به برص هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری می‌باشند. بیماری ویتیلیگو یا برص به بیماری‌های زیر نیز ربط داده شده است:
-کم‌خونی بر اثر فقر آهن
-پرکاری تیروئید
-بیماری آدیسون
عوامل خطر
در حدود دو درصد از کل جمعیت به این بیماری مبتلا می‌شوند. در ادامه با برخی از الگوهای تشخیصی که در بین بیماران مبتلا به برص شناسایی شده، آشنا می‌شویم:
– در اغلب موارد بیماری برص بین سن 10 تا 30 سالگی تشخیص داده می‌شود.
– زنان و مردان به یک نسبت به این بیماری مبتلا می‌شوند.
– اگر یکی از اعضای خانواده به بیماری برص یا سفید شدن زودرس موها مبتلا باشد، احتمال بروز آن در سایر اعضای خانواده نیز بیشتر است.
– ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی ماند تیروئیدیت هاشیموتو می‌تواند احتمال به برص را نیز افزایش دهد.
علائم برص
نشانه اصلی بیماری برص یا پیسی از دست دادن رنگ پوست در چندین ناحیه از پوست بدن است که اغلب به صورت ناگهانی و سریع رخ می‌دهد. بعد از محو شدن رنگدانه‌های پوست در برخی نواحی، ممکن است بیماری تا مدتی هیچ پیشرفتی نکند. نواحی که دچار لک‌وپیس می‌شوند معمولاً نواحی هستند که قبلاً دچار آفتاب‌سوختگی و آسیب پوستی شده‌اند. لک‌وپیس‌ها همچنین اطراف چین‌های طبیعی که روی پوست قرار دارد و اطراف خال‌های پوستی نیز بیشتر هستند. بعد از شکل گرفتن لکه‌های سفیدرنگ روی پوست، معمولاً دیگر رنگدانه‌های پوست بازنمی‌گردند.
تشخیص
برای تشخیص بیماری برص لازم است که پزشک شما را معاینه فیزیکی کند. او همچنین در مورد سوابق خانوادگی شما در ابتلا به برص و وضعیت عمومی سلامتی شما سؤالاتی می‌پرسد. سایر عواملی که ممکن است موجب بروز لک‌وپیس‌های حاد شوند عبارتند از ضایعات پوستی، آفتاب‌سوختگی و آسیب‌های پوستی در نواحی که لک‌وپیس برای اولین بار ظاهر می‌شود. برای بررسی ابتلای شما به سایر بیماری‌ها و مشکلاتی که با بیماری برص در ارتباط هستند، پزشک شما ممکن است نمونه‌ی خون از شما بگیرد تا موارد زیر را چک کند:
– تعداد گلبول‌های خون (مربوط به کم‌خونی زودرس)
– عملکرد TSH تیروئید (مربوط به هیپرتیروئیدیسم)
– تعداد آنتی‌بادی‌های ضد سرطانی (ANA) برای تعیین ابتلا به بیماری خود ایمنی (مربوط به بیماری آدیسون یا سایر بیماری‌های خود ایمنی)
ممکن است لازم باشد که پزشک از نواحی که دچار برص شده است نمونه‌برداری کند تا این نمونه را در زیر میکروسکوپ بررسی کند. در برخی موارد نیز لازم است چشم‌ها نیز معاینه شوند.
درمان پیسی
هرچند در بسیاری از موارد، درمان کامل بیماری ویتیلیگو کاری بسیار دشوار است، اما روش‌های مختلف و متنوعی برای درمان این مشکل وجود دارند:
محافظت از پوست در برابر خورشید
آفتاب‌سوختگی و آسیب خورشیدی، به عنوان یک خطر جدی برای بروز برص و ویتیلیگو محسوب می‌شوند. بهتر است پوست خود را در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت کرده و از گرفتن آفتاب در ساعات طلوع و غروب خودداری کنید. همواره از کرم‌های ضدآفتاب با عامل حفاظتی بالا استفاده کنید، که عامل حفاظتی (SPF) آن بیش از ۳۰ است تا از بروز آفتاب‌سوختگی جلوگیری کنید. این موضوع برای افرادی که پوستی حساس و نازک دارند، اهمیت دوچندانی دارد. حفاظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید، باعث می‌شود تا رنگ پوست شما در مناطق سالم، روشن و تیره نشود و در نتیجه، لکه‌های پوست کمتر ظاهر شوند.
ویتامین D
اگر به پوست شما به اندازه کافی آفتاب نمی‌رسد، احتمال کمبود ویتامین D در بدن شما زیاد است. ویتامین D برای حفظ سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها ضروری است. هرچند برخی مواد غذایی مثل روغن ماهی مقدار کمی ویتامین D دارند اما اصلی‌ترین منبع ویتامین D، نور خورشیداست. ممکن است با توجه به شرایط خاص شما و ابتلا به برص، نتوانید با خوردن روغن ماهی، ویتامین D بدن خود را تأمین کنید. در این صورت لازم است که مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین D را مصرف کنید. شما باید روزانه 10 میکروگرم ویتامین D مصرف کنید.
کرم
دو نوع کرم مختلف وجود دارد که به بازیابی رنگدانه‌های پوستی کمک می‌کنند. دسته‌ی اول، کرم‌های کورتیکاستروئید هستند که می‌توانند به تولید رنگدانه در نواحی کوچکی از پوست که دچار برص و پیسی شده است کمک کنند. البته این کرم‌ها می‌توانند به پوست آسیب بزند و باید بسیار با احتیاط تجویز شده و مصرف شوند. دسته‌ی دوم نیز کرم‌های تعدیل‌کننده سیستم ایمنی هستند که به بازیابی تولید رنگدانه در نواحی سفید پوست کمک می‌کنند.
فتوکموتراپی یا درمان با نور و مواد شیمیایی (PUVA)
در روش فوتوکِموتراپی، از ترکیب داروی پسورالن (psoralen) و قرارگیری پوست در معرض امواج فرابنفش (UVA)، استفاده می‌شود. در ابتدا بیمار داروی پسورالن را به صورت خوراکی مصرف می‌کند و یا کرم پسورالن به پوست او زده می‌شود و سپس پوست بیمار در معرض نور فرابنفش قرار می‌گیرد. قرارگیری پوست در معرض اشعه فرابنفش باعث می‌شود که پوست بیمار به شدت در برابر نور حساس شود و بنابراین احتمال تشکیل رنگدانه در نواحی بیرنگ و سفید پوست افزایش پیدا می‌کند. این روش درمانی با خطرات زیادی همراه است چرا که امواج فرابنفش برای پوست مضر هستند. برخی از عوارض جانبی این روش عبارتند از:
– افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست
– آفتاب‌سوختگی
– خارش پوست
– تشکیل لکه‌های تیره‌ی پوستی
فوتوتراپی UVB
در روش فوتوتراپی UVb از امواج نوری UVB با باند کوتاه برای تحریک پوست به تولید رنگدانه استفاده می‌شود. این نور به نواحی از پوست که دچار برص شده‌اند تابانده می‌شود. در نواحی کوچک نیز می‌توان از لیزر اکسیمر برای تحریک پوست استفاده کرد.
کاهش رنگدانه در پوست (depigmentation)
در این روش درمانی، با استفاده از لیزر یا مواد شیمیایی، رنگدانه‌های موجود در قسمت‌های تیره‌ی پوست به کاهش می‌رسند تا این قسمت‌ها بیشتر با نواحی سفید پوست هماهنگ شوند. این روش در مواردی استفاده می‌شود که بیماری پیسی به شدت بالایی رخ داده باشد. برای حذف رنگدانه‌های باقی‌مانده در پوست، بیمار از کرمی با محتوای مونوبنزیل اتر هیدروکینون استفاده می‌کند. این درمان فرآیند طولانی‌ای دارد و گاهاً ممکن است تا یک سال به طول بیانجامد. حذف رنگدانه‌ها در این روش به صورت دائمی است.
گرافت پوستی
پیوند گرافت پوستی عملی است که در آن، پوست سالم از یکی قسمت‌های بدن که دچار لک‌وپیس نیست برداشته می‌شود و از این پوست برای پوشش دادن قسمت دیگری از بدن که دچار لک‌وپیس است، استفاده می‌شود. برای درمان پیسی می‌توان قسمت‌های سالم پوست را بر روی قسمت‌های سفید و بیرنگ پوست پیوند زد. در افراد بزرگسال می‌توان از گرافت‌های پوستی برای بهبود نواحی از بدن که در معرض دید هستند و بر روی ظاهر فرد تأثیر دارند، استفاده کرد. در صورتی می‌توان این جراحی را بر روی فرد انجام داد که:
– طی 12 ماه گذشته هیچ لکه سفید جدیدی روی پوست تشکیل نشده باشد.
– لکه‌های سفید طی 12 ماه گذشته شدیدتر نشده باشند.
– بیماری برص یا پیسی شما ناشی از آسیب‌های پوستی مثل آفتاب‌سوختگی شدید نباشد.
یک روش جایگزین برای جراحی پیوند گرافت، این است که یک نمونه از پوست سالم گرفته شود، ملانوسیت‌های آن استخراج شوند و سپس این نمونه در نواحی مبتلا به برص پیوند زده شود.
